ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE CE İŞARETİ
Ürün Güvenliği
Ülkemizde imal edilen veya ithal edilen tüm ürünler; insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından sahip olması gereken asgarî güvenlik koşullarını içeren temel gereklere sahip olmalıdır.
Bu amaçla ürünlerin piyasaya arzı, uygunluk değerlendirmesi, piyasa gözetimi ve denetimi ile bunlarla ilgili olarak yapılacak bildirimlere ilişkin usul ve esasları belirlemek için 29.06.2001 tarihinde 4703 sayılı “Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması Ve Uygulanmasına Dair Kanun” Resmi Gazetede yayımlanmış ve altı ay sonra da yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun; ürünlerin piyasaya arz koşullarını, üretici ve dağıtıcıların yükümlülüklerini, uygunluk değerlendirme kuruluşlarını, onaylanmış kuruluşları, piyasa gözetimi ve denetimini, ürünün piyasaya arzının yasaklanmasını, toplatılmasını, bertarafını ve bunlarla ilgili olarak yapılacak bildirimleri kapsamaktadır.
Bu Kanun , üretici ve dağıtıcılara piyasaya arz edilecekleri ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye (ilgii standardı ve yönetmelikler) uygunluğunun zorunlu olması konusunda yükümlülükler getirmiştir. Yani Üretici ve dağıtıcılar, piyasaya sadece güvenli ürünleri arz etmek zorundadır.
Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. Üretici İmal ettiği ürünlerin güvenli olduğunu belirtmek için ürünün etiketine uygunluk işareti anlamına gelen CE işaretini iliştirir. Bu kanuni bir zorunluluktur.
CE Belgesi
CE işareti, ürünün Avrupa ürün mevzuatlarına uygunluğunu gösterir.
CE işareti, ürünün AB içerisinde serbestçe dolaşımını sağlayan, 1 Ocak 2002 itibariyle Türkiye iç pazarında da kullanılma zorunluluğu olan, üreticinin garanti beyanı olmakla beraber bir bakıma ürünün pasaportu niteliğinde olan bir işarettir.
CE İşareti, bir kalite markası değildir. CE İşareti, herhangi bir yerden alınan marka olmayıp, imalatçı tarafından ürüne/ambalaja/ilgili dokümana iliştirilir.
“CE” İşareti, ürünün ilgili teknik düzenlemesine uygun olduğunu ve ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde insan can ve mal güvenliği, bitki ve hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini gösteren bir işarettir.
“CE” uygunluk işaret, ürünün ilgili teknik düzenlemelerin tüm hükümlerine uygun olduğunun üretici tarafından teyit edildiğini ve ürünün uyulması gerekli uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi tutulduğunu gösterir.
“CE” işareti, ürünlere iliştirildiğinde o ürünün ilgili standartlara ve yönetmeliklere göre test ve muayeneleri yapılmış güvenli bir ürün olduğu ifade eder.
“CE” işareti aşağıdaki formatta olmalıdır. CE işareti genişletiliyor veya daraltılıyorsa oranlar korunmalıdır. Asgari 5mm olmalıdır.
Hangi Ürünler CE İşareti Taşımalıdır?
- Aşağıdaki tabloda verilen CE işareti gerektiren direktifler arasında bulunan,
- Üye ülkelerde veya üçüncü ülkelerde üretilmiş tüm yeni ürünlerin,
- Üçüncü ülkelerden ithal edilen kullanılmış veya ikinci el ürünlerin,
- Direktiflerin hükümlerine yeni ürünmüş gibi tabi olan, önemli ölçüde değişikliğe uğratılmış ürünlerin,
CE işareti taşıması gerekmektedir.
CE ” İşareti İliştirme İşlemleri
İmalatcilar öncelikle imal edecekleri ürünlerin önce hangi yönetmelik kapsamına dahil olduğunu belirler. Varsa ürünün uyumlaştırılmış standardları tespit edilir. Sonra uygunluk değerlendirme prosedürü seçilir. Bu prosedüre göre ürünün gerekli test ve muayeneleri yapılır/yaptırılır.
Uygunluk değerlendirmesine müteakiben, uygunluk beyanı ve gerekiyorsa diğer dokümanlar hazırlanır.Teknik dosya düzenlenir ve muhafaza edilir .Ürünün üzerine ve / veya ambalajına ve beraberindeki belgeye ” CE ” işareti iliştirilir ve piyasaya arz edilir.
Uygunluk değerlendirme prosedürleri içinde şayet bir ürünün değerlendirmesinde Onaylanmış Kuruluş desteği isteniyorsa burada bu prosedürü işleten Onaylanmış kuruluşun kimlik numarası “CE” işaretinin yanına yazılmalıdır
CE İşaretinin Usulsüz Kullanımı
Yönetmeliklere uygun olmayan durumun tespit edilmesi halinde, ürünün imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, ürünün CE uygunluk işaretiyle ilgili hükümlere uygun olmasını sağlamakla ve yapılan bu ihlali sona erdirmekle yükümlüdür. Uygunsuzluğun devam etmesi halinde, Bakanlık kanunlarla kendisine verilen yetkiler çerçevesinde, söz konusu ürünün piyasaya arzının kısıtlanmasına veya yasaklanmasına veya piyasadan çekilmesine ve eğer ürün asansör ise asansörün kullanımının yasaklanmasına ilişkin tüm önlemleri alır.
Kısaca, imalatçı imal ettiği bir ürün için uygunluk değerlendirme prosedürü işletmeden veya teknik düzenlemesine uygun olmayan bir ürününü “CE” işareti iliştirip piyasaya arz etmiş ise “CE” işaretini usulsüz kullanmış sayılır. Bu durumda böyle bir ürünü piyasaya arz edene yetkili kuruluş tarafından 4703 sayılı kanuna göre idari yaptırım uygulanır.
Hiçbir yönetmelik kapsamına girmeyen bir ürüne “CE” işareti iliştirilmez. Şayet iliştirilirse bu da haksın bir kullanım olur ve piyasaya arz eden hakkında yetkili kuruluş tarafından 4703 sayılı kanuna göre idari yaptırım uygulanır.
Uygunluk Değerlendirme Modülleri
Modül A: Üretimin İç Kontrolü Hem tasarım hem üretim safhalarını içeren bu modülde üretici, ürünün ilgilidirektiflere uygunluğunu beyan eder, tasarım, üretim ve kullanımını açıklayan teknik dokümanları hazırlar.
Onaylanmış kuruluşa ihtiyaç yoktur.
Modül B: AT Tip İncelemesi Yalnızca tasarım aşamasını kapsayan bu modül genellikle uygunluk beyanı ile birlikte kullanılır. CE işareti şartı aranmayan bu modül çerçevesinde onaylanmış kurum, ürün örneğini ilgili direktif doğrultusunda test eder.
Modül C: Tipe Uygunluk Beyanı Üretim aşamasına yönelik olan bu modül tek başına yeterli değildir ve AT Tip İncelemesi modülünden (Modül B) sonraki bir aşamayı temsil eder. Ürünün ilgili direktif gereklerine uyduğunu kanıtlamak için kullanılan bu modül sonucunda üretici ürününe CE işareti iliştirir ve uygunluk beyanında bulunur.
Modül D: Üretim Kalite Güvencesi Üretim aşamasını kapsar ve Modül B’yi takip eder. Onaylanmış bir kurum tarafından test edilme ve onaylanma sürecini içerir. İzlediği süreç ISO 9000’nin üretim, tesis ve satış sonrası hizmet kapsamı (eski ISO 9002) ile benzerlik gösterir. Üretim sürecine yönelik bir kalite güvence sistemi kurulmasını öngörür. Nihai ürün denetimi ve testleri imalatçı tarafından gerçekleştirilir.
Modül E: Ürün Kalite Güvencesi Üretim aşamasını kapsar ve Modül B’yi takip eder. Onaylanmış bir kurum tarafından test edilme ve onaylanma aşamasını içerir. İzlediği süreç ISO 9000’nin son kontrol ve testler ‘ alım + ambalaj + satış sonrası hizmet [üretimi içermez] kapsamı ile benzerlik gösterir (eski ISO 9003). Üretim sürecine
yönelik bir kalite güvence sistemi kurulmasını öngörür. Nihai ürün denetimi ve testleri imalatçı tarafından gerçekleştirilir.
Modül F: Ürün Doğrulaması Sadece üretim aşamasına yönelik olan bu modül genellikle Modül B ile birlikte kullanılır. Onaylanmış bir kurumun, ürünün teknik dokümanlara veya tip incelemesindeki tanımlara uygunluğunu denetlediği modül çerçevesinde yazılı uygunluk belgesi ile birlikte ürüne CE işareti iliştirilir.
Modül G: Birim Doğrulaması Hem tasarım hem üretim safhalarını kapsayan bu modül çerçevesinde, onaylanmış kurumun, ürünün ilgili direktiflere uyduğunu bildirmesi ve yapılan testler neticesinde ürünün CE işareti taşıması gerekir.
Modül H: Tam Kalite Güvencesi Hem tasarım hem üretim safhalarıyla ilgili olan bu modülün uygulanması için onaylanmış bir kurum tarafından kalite yönetim sisteminin [ISO 9000’nin tasarım + geliştirme + üretim + tesis + satış sonrası hizmet kapsamını (TS EN ISO 9001)] varlığı denetlenir. Tasarımın uyumlaştırılmış standardlara tam olarak uyumlu olmadığı durumlarda ; tasarımın yönetmeliğin hükümlerine uyup uymadığı incelenir.