Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği 2009/48/EC
I. Oyuncak Güvenliği Direktifinin Tanımı ve Güvenlik Gereklilikleri
AB’de oyuncakların güvenliği, ilgili kuralları belirleyen ve AB sınırları içinde serbest dolaşımını sağlayan 2009/48/EC sayılı Oyuncak Güvenliği Direktifi ile düzenlenir. 20 Temmuz 2011 tarihinde, 88/378/EEC sayılı eski 20 yıllık Direktif değiştirilerek yürürlüğe girmiştir.
Oyuncak Güvenliği Direktifi, oyuncakların AB pazarına girmeden önce uyması gereken tüm yasal gereklilikleri içerir. Bu güvenlik gereksinimleri iki gruba ayrılır: genel riskler ve özel riskler. Genel riskler temel olarak çocukların sağlığı ve güvenliği ile ilgilidir; özel riskler temel olarak oyuncakların özelliklerine bağlıdır (örneğin yanıcılık, radyoaktivite ve elektriksel, kimyasal, fiziksel ve mekanik özellikler).
II. Direktifin Kapsamı
Direktif, 14 yaşından küçük çocukların oyun alanında kullanmak üzere tasarlanmış veya amaçlanan ürünler için geçerlidir. Yönerge kapsamında, oyuncak olarak tanımlanabilecek ürünler:
- Halka açık kullanım için tasarlanmış oyun ekipmanları
- Halka açık kullanım amaçlı otomatik oyun makineleri
- Oyuncak buhar motorları
- Yanmalı motorlarla donanmış oyuncak araçlar
- Mancınıklar ve sapanlar
Oyuncak Güvenliği Direktifi kapsamında oyuncak olarak kabul edilemeyen ürünler şunlardır:
- Festival ve kutlamalar için tasarlanmış dekoratif objeler
- +14 yaş koleksiyoncular için ürünler (örneğin oyuncakların ve folk ya da dekoratif oyuncakların tarihi kopyaları)
- 20+ kg ağırlığa sahip çocuklar için tasarlanmış spor malzemeleri
- Yüksekliği 435+ mm olan bisikletler
- Scooterlar ve kamuya açık yollarda spor yapmak veya seyahat etmek amacıyla kullanılan diğer ulaşım araçları
- 500’den fazla parçadan oluşan bulmacalar
- Havai fişek
- Elektronik cihazlar (örneğin, bilgisayarlar ve oyun konsolları)
- Bebeklerin emzikleri
- Oyuncaklar için elektrik transformatörleri
Bazı ürünler oyuncak olarak tanımlanabilir ve belirli kriterlere uymaları kaydıyla Oyuncak Güvenliği Direktifi kapsamında olabilir:
- Renklendirme ve boyama ürünleri – bu ürünler sanatsal amaçlı kullanılmadıkları ve sanatçıların ekipmanlarında uzmanlaşmış mağazalarda satıldığı sürece oyuncaklar olarak kabul edilir. Örnekler: tebeşir, renkli kalemler, mum boya kalemleri, oyuncak pulları, parmak boyaları vb.
- Yazı ve çizim ürünleri – hem oyun hem de yazı için kullanılan ürünler oyuncak olarak kabul edilir. Örnekler: hayvansal şekilli kalemler, üfleme balonları kalemler vs.
- Diğerleri – sabit nesneler sadece üretici tarafından verilen oyun değeri olduğunda oyuncak olarak kabul edilir. Örnekler: Bir oyuncak formunda oyuncak kalemtıraş veya silgiler.
III. Üretici, temsilci, ithalatçı ve distribütörlerin sorumlulukları
2009/48/EC sayılı Oyuncak Güvenliği Direktifi kapsamında üreticilerin sorumlulukları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Ürünün tasarımı ve üretimi belirtilen Direktifin kriterlerine uygundur
- Üçüncü taraf değerlendirmeleri de dahil olmak üzere tüm uygulanabilir uygunluk değerlendirmeleri yapılmalıdır
- 10 yıllık bir süre için teknik bir dosya ve Uygunluk Beyanı hazırlanıp saklanmalı
- Oyuncak bir seri, tip, seri numarası veya tanımlanmasına izin veren başka herhangi bir eleman taşımalıdır
- Üreticinin iletişim ve tanımlama bilgileri, oyuncak, ambalajı veya beraberindeki belgelerde bulunmalıdır
- Ürünün kullanım ve güvenlik bilgileri için talimatlara sahip olduğundan emin olunmalı
- Talep edildiğinde tüm uygun belgeleri ulusal pazar yetkililerine sunulabilir olmalı
Yetkili üretici temsilcileri en azından şunlardan sorumludur:
- Ürünün teknik belgelerini ve uygunluk beyanını en az 10 yıl tutmak
- Ulusal makamlara, ürünün uygunluğunu doğrulamak için ihtiyaç duydukları tüm desteği sağlamak
CE işaretini taşıyan oyuncakların ithalatçıların sorumlulukları:
- AB pazarına sadece CE uyumlu oyuncaklar yerleştirmek
- İsimleri, tescilli ticari markaları ve adresleri, oyuncağın yüzeyinde, ambalajında veya beraberindeki belgelerde belirtmek
- Oyuncağın kullanım ve güvenlik bilgileri için talimatlara sahip olduğundan emin olmak
- Oyuncağın depolanması ve taşınması belirtilen şartlara uygun olması
- Gerektiğinde, uygunluğunu doğrulamak için ürünün numune testini yapmak
- Ürünün Uygunluk Beyanının bir kopyasını 10 yıl boyunca saklamak
- Ulusal makamlara oyuncağın AB mevzuatına uygunluğunu göstermek için gereken tüm belgeleri sağlayın
Distribütörlerin yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
- Oyuncağın ilgili AB mevzuatına uygun olduğundan ve CE işaretini taşıdığından emin olmak
- Oyuncak, uygunluğu tehlikeye düşmeyecek şekilde depolamak ve taşımak
- Yetkililere ürünün uygunluğunu doğrulamak için gereken belgeleri sağlamak
IV. Uygunluk prosedürleri
Üreticilerin oyuncaklarının CE uyumluluğunu göstermek için kullanabilecekleri iki uygunluk değerlendirme prosedürü vardır.
Çoğu durumda, özellikle yumuşak oyuncakların uygunluğunu değerlendirirken, üreticiler, ürünlerinin Oyuncak Güvenliği Direktifinin temel gerekliliklerine uygunluğunu sağlamak için “kendi kendini doğrulama” adlı bir prosedür kullanabilirler. Tek yapmaları gereken, AB Resmi Gazetesinde yayınlanan ilgili uyumlaştırılmış standartları uygulamak ve Modül A değerlendirme prosedürünü (iç üretim kontrolü) uygulamaktır.
Ancak, kendi kendini doğrulama mümkün olmadığında, üreticilerin oyuncaklarını üçüncü taraf uygunluk değerlendirme kuruluşu tarafından gerçekleştirilen EC tipi incelemeye sunmaları gerekir. Bu tür uygunluk prosedürü aşağıdaki durumlarda gereklidir:
- Oyuncak için ilgili tüm güvenlik kriterlerini kapsayan uyumlaştırılmış standartlar mevcut değilse
- Mevcut uygulanabilir uyumlaştırılmış standartlar yalnızca kısmen uygulanmamakta veya uygulanamıyorsa
- Üretici, oyuncağın doğası, tasarımı veya amacının üçüncü taraf uygunluk doğrulaması gerektirdiğini düşünüyorsa
Gerekli olan uygunluk prosedürü türüne rağmen, oyuncak üreticileri her zaman oyuncağın sunabileceği tüm tehlikelerin (yani belirli risklerin) bir analizini ve bu gibi tehlikelere maruz kalma ihtimalini değerlendirmelidir.